Konceptualizm
Jeżeli to proces twórczy jest ważniejszy od samego obiektu na obrazie, mamy do czynienia ze sztuka konceptualną. Nurt ten upowszechnił się w połowie XX wieku. Konceptualizm ma za zdanie pokazywać intelektualną wartość dzieł malarskich, odrzucając jednocześnie pierwszeństwo przedmiotu.
Terminu „konceptualny” używano również w stosunku do kubizmu. Guillaume Apollinaire mówić w ten sposób chciał zwrócić uwagę na intelektualny charakter twórczości kubistów. Później pojęcie to pojawiało się w różnych branżowych artykułach, jakie ukazywały się w drugiej połowie lat sześćdziesiątych. Jednak pierwsze oznaki wykształcenia się nowego nurtu można było dostrzec kilka lat wcześniej w Nowym Jorku, gdzie szukano swoistej odpowiedzi na minimalizm oraz pop-art. Oba nurty cechowała bowiem fascynacja przedmiotem. Zgodnie z definicją R. Atkinsa - konceptualizm to sztuka sprowadzona do czystej idei, bez ingerencji rzemiosła artystycznego. Dlatego też artyści konceptualni rezygnowali z tradycyjnych form jak malarstwo czy rzeźbiarstwo na rzecz prezentacji filmowej, happeningów czy inscenizacji. Właśnie w ten sposób wyrażano swoją twórczość artystyczną.
Konceptualizm nie jest poszukiwaniem nowych form wyrazu, czyli zastępowaniem obrazu np. materiałem filmowym. Nurt ten kompletnie rezygnuje ze sztuki jako przedmiotu, wybierając jako sztukę tylko idee. Liczy się bardziej niematerialny wyraz sztuki niż to, co można dotknąć czy wielokrotnie zobaczyć. Za jeden z pierwszych przykładów sztuki konceptualnej można uznać pochodzącą 1941 roku serię zdjęć promienia słonecznego, jaką wykonał J. Dibets. Rewolucja w sztuce nastąpiła dwadzieścia lat później, ale inspiracji poszukiwano w dziełach twórców awangardowych, np. Laszlo Nagy czy Kazimierza Malewicza. Co ważne, można wyróżnić dwie odmiany konceptualizmu. Pierwsza konstruktywiczno-minimalistyczna opierała się na prostocie i syntetyczności oraz dokonaniach konstruktywistów. Druga natomiast za wzór stawiała sztukę dadaistyczną, szczególnie dzieła Marcela Duchampa oraz pesymistyczny wydźwięk dzieła. Duchamp uznawany był za patrona sztuki konceptualnej, gdyż podkreślał przypadkowość procesu twórczego.
Konceptualizm można również podzielić na umiarkowany i skrajny. W przypadku pierwszego sztuka-idea prezentowana jest poprzez różne wykresy i diagramy, które same w sobie nie są sztuką, ale ją określają. Natomiast skrajna odmiana związana była z grupą Art and Language, która kompletnie odrzucała wizualną część sztuki. Najważniejsza bowiem była analiza pojęcia sztuki, dlatego bardzo często artyści skrajnego konceptualizmu uznawani byli za teoretyków sztuki. Do najważniejszych artystów sztuki konceptualnej na świecie zaliczyć można: Carla Beuysa, Josepha Kosuth, Barbarę Kruger, Roberta Smithsona oraz Wolfa Vostella. W gronie polskich przedstawicieli tego nurty wymienić należy: Włodzimierza Borowskiego, Wandę Gołkowska, Zbigniewa Gostomskiego, Andrzeja Lachowicza, Andrzeja Matuszewskiego, Romana Opałkę oraz Kajetana Sosnowskiego i Ryszarda Waśko.